Nazwa botaniczna / rodzina: Cananga odorata f. genuina / Annonaceae
Jagodlin wonny, potocznie nazywany Ylang-Ylang, to gatunek tropikalnego drzewa należącego do rodziny flaszowcowatych (Annonaceae). Nazwa „Ylang-Ylang” w języku malajskim oznacza “kwiat kwiatów”.
Ylang-Ylang rośnie dziko na obszarach Madagaskaru, a także w tropikalnych rejonach Azji takich jak Filipiny, Malezja oraz Indonezja. Drzewo Ylang-Ylang charakteryzuje się dużymi, żółtymi kwiatami, które składają się z wąskich, przypominających poskręcane wstążeczki płatków o długości ok. 5 cm. Zapylane są przez nocne ćmy, dlatego najintensywniejszy zapach uwalnia się od zmierzchu do świtu. Z tego właśnie powodu w celu pozyskania olejku zapachowego zbiory odbywają się zawsze wcześnie rano, gdy zapach jest najmocniejszy.
Polecamy obejrzeć filmik zamieszczony na Youtube przez markę Christian Dior, gdzie zobaczyć możemy jak wygląda zbiór kwiatów ylang-ylang na jednej z wysp Madagaskaru o pięknej nazwie Nose Be: https://www.youtube.com/watch?v=OwmjX95rUr0
“Kwiat ylang jest interesujący, bo posiada pewne podobieństwa z jaśminem, ale z aspektem tropikalnym, szczyptą soli i wpływem nadmorskiego klimatu, a jednocześnie pozostaje owocowy - to bardzo interesujące dla naszych kompozycji.” - François Demachy, były naczelny perfumiarz domu mody Dior.
Tradycyjne zastosowania
Na Filipinach roślina ylang-ylang wykorzystywana była w wierzeniach i obrzędach religijnych, m.in. w celach odstraszania złych duchów. Kwiaty ylang-ylang stosowane były także w lecznictwie jako środek na użądlenia i ukąszenia. W Indonezji z kolei roślinie tej przypisywano silne właściwości afrodyzjaku, kwiaty rozsypywano nawet na łożach nowożeńców. W czasach wiktoriańskich tworzono słynny olejek na zwiększenie połysku i porost włosów, wykorzystując do tego właśnie olejek ylang-ylang zmieszany z olejem kokosowym. Takiej mieszanki używali zarówno mężczyźni, jak i kobiety.
Obecnie naturalny olejek otrzymywany z kwiatów drzewa ylang-ylang jest nie tylko często wykorzystywany do podbijania popędu, ale także reguluje pobudliwość, odpręża, uspokaja oraz wspomaga sen.
Pozyskiwanie olejku - różne surowce dostępne w sprzedaży
Z kwiatów ylang-ylang destyluje się olejek ylangowy, który znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, perfumeryjnym oraz aromaterapeutycznym. Olejek ylang-ylang charakteryzuje się intensywnie kwiatowym, słodkim i egzotycznym zapachem. Na rynku istnieje jednak kilka wersji olejku ylangowego, na co szczególnie powinniśmy zwrócić uwagę przy zakupie surowców. Dopisek “extra” świadczy o tym, że jest to najbardziej ceniona w perfumerii frakcja tego olejku (dla odmiany ylang-ylang “complete” jest najbardziej ceniony w aromaterapii). Zapach olejku EXTRA jest bardzo intensywny, dużo lżejszy i słodszy od complete. Jest to także frakcja, która najbardziej przypomina Jaśmin i może być wykorzystywana jako jego zamiennik w kompozycji.
Olejek ylang-ylang charakteryzuje się bardzo nietypową formą destylacji podzieloną na fazy, które łącznie trwają ponad 24 godziny, dlatego kupując ten olejek powinniśmy zwracać uwagę, czy sprzedawca zaznacza z której fazy destylacji pochodzi, ponieważ różnią się one składem i jakością.
Wyróżniamy 5 rodzajów (frakcji) olejku ylang-ylang.
YLANG-YLANG EXTRA - (inaczej Bourbon, Extra Superior) jest najdroższą i najbardziej poszukiwaną w perfumiarstwie frakcją. Jego przeznaczeniem są luksusowe perfumy. Pochodzi z krótkiej, wstępnej destylacji parą wodną (2 godziny). Dzięki temu zawiera w sobie bardzo dużą ilość najbardziej lotnych substancji, co sprawia, że jego dyfuzja jest ogromna. Frakcja EXTRA na tle pozostałych wyróżnia się uwypuklonymi akcentami owocowymi, kojarzącymi się z dojrzałymi bananami. Ma znaczne słodszy zapach oraz więcej estrów i fenoli w składzie. Cechuje go żółtawy kolor, tłusta konsystencja oraz słodka woń (jest najsłodszy ze wszystkich gatunków). Z powodzeniem można go wykorzystać jako zamiennik jaśminu w kompozycji.
YLANG-YLANG I - olejek ylang-ylang klasy I również jest cenionym składnikiem luksusowych perfum, choć jest mniej cukierkowo-słodki od gatunku Extra. Jest to druga frakcja destylacji. Kwiatów nie wyrzuca się jeszcze, lecz destyluje w dalszym ciągu.
YLANG-YLANG II - olejek ylang-ylang klasy II stosuje się najczęściej do perfumowania kosmetyków, szamponów, żeli pod prysznic, płynów do kąpieli i mydła. Słodycz zapachu jest widocznie zgaszona i zapach przesuwa się w stronę goździków. W aromaterapii można połączyć olejek gatunku I i II.
YLANG-YLANG III - olejek ylang-ylang klasy III jest żółty, a jego słodki aromat niesie nutki innych kwiatów oraz drewna, jest to koncentracja składników ciężkich. Frakcja III to właściwie ostatki, więc wykorzystuje się go do produkcji tanich kosmetyków i detergentów.
YLANG-YLANG COMPLETE - to olejek pochodzący z pełnej, nieprzerwanej destylacji. Ma w sobie składniki pochodzące ze wszystkich frakcji. Ten olejek jest preferowany przez aromaterapeutów ponieważ ma najpełniejszy zestaw związków terapeutycznych. Ma bananowo-kwiatowo-mleczny zapach i doskonale sprawdza się również w kompozycjach perfumiarskich.
Ylang-ylang - jaśmin dla ubogich?
Olejek ylang-ylang ma zapach kwiatowy i intensywny. Tymi cechami może przypominać np. jaśmin, od którego jest jednak znacznie tańszy. Ale Ylang-ylang to w perfumerii znacznie więcej niż, jak dawniej mawiano, „jaśmin dla ubogich”. Posiada ogromny potencjał, szczególnie w perfumerii naturalnej, oraz doskonale łączy się z bardzo różnymi zapachami. Autor książki Perfume and Flavour Materials of Natural Origin, Steffan Arctander, stanowczo nie zgadza się z określaniem olejku ylangowego jako “jaśminu dla ubogich”, proponuje raczej zastąpienie tego wyrażenia mianem „ylang-ylang dla wszystkich”. Zdaniem autora dobry ylang-ylang nie wymaga porównywania z żadnym innym olejkiem stosowanym w perfumerii, ponieważ sam w sobie jest niezwykłym surowcem o prostym zapachu, który jednocześnie potrafi objawić się jako bardzo złożony. Lubiany przez konsumentów ylang-ylang bez trudu znajduje własne miejsce w przemyśle perfumiarskim i to wcale nie jako substytut jaśminu, ale niejednokrotnie gra pierwsze skrzypce w znanych kompozycjach.
Ylang-ylang w kompozycjach zapachowych
Steffan Arctander dla ylang-ylang extra poleca następujące połączenia zapachowe: drzewko różane, wetiweria, bergamotka, mimoza, cynamon kasja i balsam peruwiański. Jego zdaniem ylang-ylang ekstra sprawdzi się we wszystkich luksusowych kompozycjach kwiatowych, jak również w ciężkich zapachach orientalnych.
Wśród kompozycji zapachowych, które wykorzystały w składzie ylang-ylang znajdziemy znany wszystkim klasyk - Chanel No. 5. W nutach głowy obok kwiatu neroli oraz aldehydów znalazł się tam właśnie ylang-ylang. Także inna kompozycja od Chanel - Gabrielle wybrzmiewa akordami ylangowymi, w towarzystwie jaśminu, kwiatów pomarańczy i tubezory. W zupełnie innej odsłonie znajdziemy ylang-ylang w sławnej butelce perfum od Kenzo - Jungle Elephant, gdzie kwiatowy zapach dopełniają korzenny nuty kardamonu, goździków oraz kminku. Osobom, które zachwycają się czystym, niezakłóconym zapachem olejku ylangowego ciekawa może wydać się propozycja Ylang Cananga od marki Chloé, w których znajdziemy tylko jedną jedyną nutę wybrzmiewającą od początku do końca - właśnie ylang-ylang.
Limity użycia według IFRA na surowiec ylang-ylang
International Fragrance Association IFRA, który jest światowym przedstawicielem branży perfumeryjnej i reprezentuje jej zbiorowe interesy, a także promuje bezpieczne stosowanie substancji zapachowych poprzez regulacje, nakłada wysoki limit na użycie olejku ylang-ylang w perfumach.
Limit dermalny ylang-ylang w perfumach ustalony przez IFRA jest bardzo restrykcyjny, to zaledwie 0,18% olejku ylangowego w wyrobie perfumeryjnym (kategoria 4).
Jak to dokładnie wygląda w recepturze?
Przykładowo całość wyrobu perfumeryjnego waży 100 gram, zatem można użyć maksymalnie 0,18 grama, czyli bardzo, bardzo mało.
Informacje praktyczne w pigułce
Rodzina zapachowa: kwiatowa
Opis zapachu: Intensywnie słodki, mleczny, może być wręcz odbierany jako mdły, bardzo bogaty, z nutami owocowymi, balsamicznymi i drzewnymi. Egzotyczny, często wyczuwalna jest również delikatna nuta jaśminu i banana.
Nuta: serca
Alergeny wg UE: benzoesan benzylu, linalol, farnezol, salicylan benzylu, geraniol
Zastosowanie kosmetyczne na skórę (kategoria IFRA 5a): 0,18%
Fototoksyczność: olejek eteryczny ylang-ylang nie jest fototoksyczny
Postać: bladożółty płyn
Przechowywanie: przechowywać w szczelnie zamkniętej butelce z ciemnego szkła w temperaturze pokojowej, w suchym, ciemnym i w miarę chłodnym miejscu niedostępnym dla dzieci
Analiza własna zapachu (Julia Szostak)
Analizowany surowiec:
Nazwa potoczna: Ylang-ylang Complete olejek eteryczny organiczny 100%
Nazwa botaniczna: Cananga odorata
Kraj pochodzenia: Madagaskar
Metoda ekstrakcji: destylacja z parą wodną kwiatów
Kolor i konsystencja: bladożółty płyn, troszkę oleisty
Data otwarcia butelki: 18.09.2024
Data analizy: 07.12.2024
godzina 17:17 - naniesienie kropli na blotter
Piękny, kwiatowy zapach z dużą ilością nut mlecznych, kremowych. Z początku wydaje się nawet odurzający. Bardzo ciekawy jest też owocowy aspekt tego olejku, ponieważ wyraźnie wyczuwam dojrzałe, miękkie banany. Ylang-ylang jest słodki, kojący, zmysłowy. Można by się nawet pokusić o określenie narkotyczny, przez chwilę mignął mi aspekt jaśminu, ale szybko zniknął.
po upływie 15 minut:
Odkrywają się przyjemne, gładkie nuty miękkiego drewna, to kojąca podróż w otulającej, mlecznej płachcie, przy jednoczesnej mocno wybrzmiewającym kwiatowym charakterze olejku. Dzwonią mi głowie określenia: apetyczny, cielesny, upajający. Lecz nie jest “ekscytujący”, to bardziej zmysłowe rozpływanie się.
po upływie 30 minut:
Wciąż bardzo kwiatowy, lecz w tym samym czasie coraz bardziej budyniowy. Po dłuższej ekspozycji może wydawać się nawet mdlący.
po upływie 1h:
Znów czuję dużo kwiatów i banana na pierwszym planie. Zapach na blotterze wciąż bardzo intensywny.
po upływie 2h:
Zapach robi się delikatniejszy, przygaszony. Nadal bardzo kwiatowy i słodki, ale już nie przytłacza. Nadal wyczuwam niuanse bananowe oraz delikatnie mydlane.
po upływie 5h:
Zapach nadal wyczuwalny na blotterze, dominują nuty kwiatowo-mydlane.
po upływie 13h:
Zapach nadal trwa na blotterze, choć mam wrażenie, że teraz zaczyna reprezentować te nuty olejków ylangowych, za którymi mniej przepadam, czyli mydliny. Nadal oczywiście jest bardzo kwiatowo. Niuanse mleczne zniknęły niemal całkowicie.
Trwałość zapachu na blotterku
2 dni po naniesieniu kropli na blotter wciąż czuję wygaszony kwiatowy aromat. Mimo to, uważam jednak, że ylang-ylang doskonale będzie nadawał się do nut serca, gdzie w swojej najpiękniejszej fazie rozwoju będzie mógł zaistnieć zdecydowanie, a jednocześnie bardzo zmysłowo.
INDYWIDUALNA OCENA - z badań zapachu ylang-ylang JULIA SZOSTAK
Nuta zapachowa: serce
Grupa zapachowa: kwiatowe, mleczne
Siła zapachu: 8
Skojarzenie z kolorem: żółty, mleczny, kremowy
Skojarzenie ze smakiem: banany, mleko, budyń śmietankowy
Skojarzenie z porą roku: lato
Skojarzenie z porą dnia: ciepłe, słoneczne popołudnie
Skojarzenie ze zwierzęciem: mały, tropikalny, kolorowy ptak
Skojarzenie z ubraniem: lekka, biała sukienka w kwiaty z miękkiego materiału
Co mi przypomina: bardzo apetyczny, bananowo-mleczny deser, być może to jakiś budyń lub krem do nadzienia
Kontakt mailowy: szostakjulia98@gmail.com
Artykuł opracowany m.in. na podstawie:
https://herbiness.com/produkt/olejek-ylang-ylang-complete/
Mówi Bartłomiej Chodyń - mam marzenie, aby nasza internetowa "Encyklopedia zapachów", stała się Twoją inspiracją w poszukiwaniu ulubionych perfum i nut zapachowych.
Jednak moje marzenie sięga jeszcze dalej, chcę aby jak najwięcej osób szukając informacji w Internecie w Polsce znalazło rzetelną wiedzę o danym zapachu i opis tego zapachu. Chciałbym również opisywać zapachy, które nie są dostępne w naszej pracowni Smak Sztuki. Według mnie brakuje takich informacji, a jeśli są to są bardzo rozproszone i szczątkowe.
Bardzo dziękuję Julii Szostak za pomoc w tworzeniu Encyklopedii Zapachu w naszej pracowni oraz za napisanie ciekawego artykułu o Ylang-ylang. Dziękuję z całego serca Julio!!! Dziękuję, że możemy wzajemnie się inspirować w podróży po zapachowym świecie.
Jeśli lubisz lub nawet kochasz zapachy zwracam się do Ciebie z zaproszeniem do współpracy - proszę wspólnie twórzmy "Encyklopedię zapachów". Co Ty na to? Kontakt mailowy biuro@smaksztuki.pl
Warsztaty robienia perfum w Smak Sztuki możesz zakupić pod poniższymi linkami, zwracamy uwagę, że mamy spory wybór warsztatów komponowania perfum w zależności od tego jak skoncentrowane perfumy chcesz wykonać, ważność kuponu na warsztaty to 1 rok:
1. Warsztaty tworzenia perfum WODA TOALETOWA >>
2. Warsztaty komponowania perfumy WODA PERFUMOWANA >>
3. Warsztaty robienia perfum EKSTRAKT PERFUM >>
4. Warsztaty robienia perfum WODA KWIATOWA lub KOLOŃSKA >>
